Bijlage risico's
Risico categorie | Sub aanduiding | Toelichting | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Grondexploitaties | |||||||
Bouwplannen en projecten | Westergouwe | De risico’s voor de deelgebieden Westergouwe 1 t/m 3 zijn verder afgenomen. Deze deelgebieden zijn gereed of in een vergevorderd stadium van realisatie. In Westergouwe 3 moeten de woningen op een aantal door de gemeente verkochte bouwvelden nog worden gebouwd. Voor één bouwveld in Westergouwe 3 wordt nog gezocht naar een afnemer. Voor de fase Westergouwe 3b is de planvorming afgerond, maar tegen het bestemmingsplan is beroep aangetekend. De termijn waarop de Raad van State uitspraak zal doen en de inhoud van de uitspraak vormen een mogelijk risico. De door de gemeente te verkopen bouwvelden in deze fase worden via een of meerdere tenders in de markt gezet. De voorbereiding daarvan is inmiddels opgestart. Voor de fase Westergouwe 4 wordt op dit moment het stedenbouwkundig plan uitgewerkt. Dit is een proces waarbij rekenen en tekenen gelijk op gaan en waarbij nog veel ruimte is om keuzes te maken en te sturen op het gewenste financiële resultaat. Op termijn wordt het ontwerpproces voor de laatste fase van Westergouwe (fase 5) opgepakt. | |||||
| Spoorzone | De risico's zijn afgenomen. De gemeente heeft alle bouwkavels verkocht en het woningbouwproject op het laatste gemeentelijke perceel zit in de afbouwfase. Op het andere kavel zijn plannen in voorbereiding voor een hotel. Gemeente is hier geen grondeigenaar en loopt daarmee geen afzet risico's. De gemeente heeft nog wel enkele taken op het gebied van NGE onderzoek en woonrijp maken. Het risico vanuit NGE is altijd aanwezig (kleine kans met grote impact), maar het overgrote deel wordt gesubsidieerd. Het risico voor het woonrijp maken is een algemeen risico op kostenstijging met optimalisatie via ontwerpkeuzes. | |||||
Naam | Omschrijving | Risico-gebied | Kansper-centage | Maximaal (*€1.000) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Top 10 risico´s |
|
|
|
| |||
Open einde regeling Jeugd | De Jeugdwet is een open-einde regeling en kent daardoor geen bestedingsplafond. Hierdoor moet de gemeente ondersteuning blijven leveren aan haar inwoners, ook als het budget voor het lopende jaar - in dit geval 2025 - niet toereikend is. | Jeugdzorg | 70% | € 4.000 | |||
Museum Gouda | De (klimatologische) conditie van het museumgebouw en depot is ondermaats. Zonder meer investeringen nemen de risico’s voor de bedrijfscontinuïteit toe. Mocht dat risico zich voordoen, dan leidt dit tot extra, incidentele kosten voor instandhouding van het gebouw, opslag en overige kosten. Dit kan ook consequenties hebben voor de subsidie aan Museum Gouda. | Cultuur | 80% | € 3.000 | |||
Open einde regeling Participatiewet (BUIG-budget) | De gemeente ontvangt een BUIG uitkering voor het betalen van bijstandsuitkeringen/uitkeringen Levensonderhoud en Loonkostensubsidies. Het BUIG-budget betreft twee deelbudgetten met een verschillende financieringssystematiek; beide zijn open einde regelingen. | Werk en inkomen | 70% | € 3.000 | |||
Borg- en garantstellingen | Gemeenten staan borg voor de rente- en aflossingsverplichtingen van organisaties zoals culturele instellingen, voetbalclubs, bibliotheek, etc. Als een partij niet kan voldoen aan de verplichting jegens de bank, dan zal de bank de gemeente aanspreken de betalingsverplichting over te nemen of de schuld over te nemen bij een faillissement (afhankelijk van de gevestigde zekerheden). Het Schouwburgcomplex is een borgstelling met een hoger risicoprofiel dan in voorgaande jaren, en de Cheese Experience met een lager risicoprofiel. | Treasury | 20% | € 6.600 | |||
Inflatie | Door inflatie kunnen de prijzen voor afgenomen diensten en producten hoger uitpakken dan verwacht, mogelijk meer dan de uitkering uit het Gemeentefonds meestijgt door de loon-prijsindexatie. | Financiën | 50% | € 2.500 | |||
Fiscaliteit | Het onderdeel fiscaliteit binnen gemeenten wordt steeds complexer en het is een uitdaging om de bewustwording en de kennis breed in de organisatie te brengen en te houden. We zetten hier op in. | Financiën | 30% | € 3.000 | |||
Programma voorzieningen | In 2024 zijn aanvragen voor het programma voorzieningen huisvesting onderwijs ingediend waarbij dekking komt uit de Begroting 2025. Afhankelijk van de plannen uit het IHP 2e tranche onderwijshuisvesting en besluiten in de Kadernota kan worden bepaald of de ISK-verbouwing nodig is. Na vaststelling van deze twee documenten kan worden bepaald of het budget nodig is voor de ISK-verbouwing. Dit risico was aanwezig op 31 december 2024, in mei 2025 is gebleken dat het risico zich niet voor zal doen. | Onderwijs | 60% | € 1.300 | |||
Stijgende materiaalkosten en krapte op de markt | Risico dat prijzen omhoog gaan voor aanbestedingen of op basis van Uniforme Administratieve Voorwaarden §47 (UAV) afspraken na aanbesteding. Veel materialen worden schaarser (en duurder) en veel aanbieders zitten vaak vol. Hier speelt ook de onzekerheid van de oorlog in Oekraïne en in het Midden Oosten. | Beheer Openbare Ruimte | 40% | € 1.500 | |||
Verbonden partijen en samenwerking | Verbonden partijen zijn gemeentelijke samenwerkingsverbanden of deelnemingen die gevormd zijn om bepaalde taken bijvoorbeeld efficiënter uit te voeren. De gemeente Gouda heeft in de rechtspersonen bestuurlijke invloed en/of financiële belangen. Per 1 januari 2025 is daar de gemeenschappelijke regeling Jeugd en Wmo Midden Holland bijgekomen. | Verbonden partij/subsidie | 50% | € 1.000 | |||
Aansprakelijkheid en nadeelcompensatie | Niet of onvoldoende nakomen van contractuele afspraken en toezeggingen, onzorgvuldig handelen of onjuiste toepassing van regelgeving kan ertoe leiden dat de gemeente aansprakelijk wordt gesteld voor schade. Deze schade kan ontstaan in het openbaar gebied (letselschade, materiële schade, evenementen, etc.). Meestal door handelen of nalaten van de gemeente (onterecht weigeren/verlenen vergunning, werken in de openbare ruimte). Het gaat hierbij om grotere schades die niet worden gedekt door de verzekering (contractuele aansprakelijkheid) of boven de dekking uitgaan. | Centraal Juridische Afdeling | 30% | € 1.500 | |||
Risico categorie | Toelichting | Risico-gebied | Kansper-centage | Maximaal (*€1.000) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Overige risico's |
|
|
|
| |||
Rampen en crises | Dit risico is de verzameling van alle veiligheidsrisico's: overstromingen, ordeverstoringen, treinongevallen en terrorisme. Hieronder worden per categorie de belangrijkste risico's genoemd. | Openbare Orde en Veiligheid | 15% | € 3.000 | |||
Financiële gevolgen Wet toekomst pensioenen (Wtp) | De pensioenen van wethouders zijn op dit moment geregeld in de Algemene pensioen- en uitkeringswet politieke ambtsdragers (Appa). Een aangenomen motie in de Eerste Kamer roept het kabinet op om ook de pensioenen van politieke ambtsdragers onder te brengen in het nieuwe pensioenstelsel conform de Wet toekomst pensioenen. Hoe de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel voor politieke ambtsdragers eruit moet komen te zien is nog niet duidelijk. Een dergelijke overgang naar een nieuw pensioenstelsel die per 1 januari 2028 geregeld moet zijn, betekent dat alle opgebouwde pensioenaanspraken van politieke ambtsdragers worden overgezet in een nieuwe pensioenregeling. Waarbij de decentrale overheden gevraagd zullen worden om de gevormde voorzieningen over te dragen ter financiering. Het risico is dat de gevraagde inleg hoger zal zijn dan de opgebouwde voorziening. Het bedrag dat hiermee gemoeid is kan in de orde van € 1,5 miljoen zijn. Zowel de kans als het bedrag dat deze hogere kosten zich bij overdracht voordoen is erg lastig in te schatten. We rekenen vooralsnog op een kans van 25% en op de genoemde € 1,5 miljoen. | Bestuur | 25% | € 1.500 | |||
Verzakkingen woonwagenlocaties | Risico is dat de gemeente extra kosten moet maken om verzakkingen van de woonwagenlocaties tegen te gaan. Aantal van de woonwagenlocaties in eigendom van de gemeente heeft te maken met verzakkingen. Als verhuurder zijn wij verantwoordelijk voor een goede woonplek en dus ook een goede ondergrond. Om verzakkingen tegen te gaan worden de standplaatsen voorzien van een fundering. Kosten hiervan zijn circa €190.000 per plek. De gemeente heeft zes woonwagenlocaties in bezit. Met name de locaties aan de Tiendweg en de Goudkade zijn het meest urgent. De onderhoudsmiddelen zijn mogelijk niet toereikend. | Vastgoed | 70% | € 400 | |||
Stijgende rente | Het risico van stijgende rente voor de begroting kan zich op verschillende manieren manifesteren. | Treasury | 50% | € 500 | |||
Extra inhuur | Het risico bestaat dat door omstandigheden extra kosten voor niet-begrote inhuur zullen worden gemaakt. | Inhuur | 50% | € 500 | |||
Invoering Omgevingswet | Per 1 januari 2024 is de Omgevingswet van kracht. Het implementeren van de wet, waaronder het ontwikkelen van nieuwe werkprocessen en het opstellen van het omgevingsplan, kosten mogelijk meer dan eerder aan de reguliere ruimtelijke ordening en vergunningverlening werd besteed. In de reserve Omgevingswet zijn middelen beschikbaar, onder andere voor het inhuren van deskundige ondersteuning. Monitoring van de budgetten voor RO en Omgevingswet over de loop van een aantal jaar zal inzicht geven in de structurele kosten voor dit domein. De legesinkomsten worden bewaakt en waar nodig bijgesteld. | Ruimtelijk beleid | 50% | € 500 | |||
Subsidies | Voor projecten op het gebied van verkeer, economie en bodem wordt gebruik gemaakt van (provinciale) subsidies. Het risico bestaat dat door de krappe arbeidsmarkt, ziekte en tegenvallers in de uitvoering projecten niet tijdig gerealiseerd kunnen worden, waardoor subsidies niet binnen de gestelde termijn besteed kunnen worden. Ook kan een verantwoording die onvolledig is of fouten bevat, ertoe leiden dat het recht op de subsidie vervalt. | Ruimtelijk beleid | 50% | € 500 | |||
Frauderisico | Fraude is het bevoordelen van jezelf of een ander middels opzettelijk wederrechtelijk handelen. Bepalend voor fraude zijn dus de elementen bevoordeling en opzettelijke strijdigheid met wet- en regelgeving. Iedere organisatie loopt het risico om slachtoffer te worden van fraude. Om tegen dit risico te wapenen worden beheersmaatregelen getroffen. In 2023 is een frauderisicoanalyse uitgevoerd met de conclusie dat frauderisico's in voldoende mate beheerst worden. Desondanks is het risico op fraude niet uit te sluiten. Het frauderisico bestaat uit drie elementen: | Risk & Compliance/Control | 15% | € 1.500 | |||
Herstel dek Ecopark | De verzekeraar keert mogelijk niet alle kosten uit voor het herstel, alleen de materiële kosten. Mogelijk niet de kosten voor een tijdelijke verplaatsing, et cetera. Verder is de uitkering mogelijk een lump sum bedrag, waar de werkelijke kosten van kunnen afwijken. | Ecopark | 70% | € 300 | |||
Bedrijfscontinuïteit | Bedrijfscontinuïteit is gericht op het waarborgen van de voortgang van bedrijfsprocessen bij een incident, ramp of calamiteit. Dit kunnen traditionele rampen zijn, zoals natuurrampen, brand en diefstal. Zo kan bijvoorbeeld langdurige stroomuitval de continuïteit van de dienstverlening in gevaar brengen. | Facilitair | 10% | € 1.500 | |||
ICT-systemen zijn door informatiebeveiligings-incidenten (o.a. ransomware) niet beschikbaar | Discontinuïteit van bedrijfsvoering als gevolg van het niet beschikbaar zijn van systemen. Kosten van herstel van informatiesystemen en data. Kosten om via tijdelijke maatregelen (bijv. continuïteitsplan ICT) te voorzien in continuïteit van kritieke processen. | ICT | 5% | € 3.000 | |||
Invoering Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) | Private kwaliteitsborgers zijn na invoering Wkb belast met het toezichthouden op bouwwerken uit gevolgklasse 1. Deze taak is vanaf de invoering Wkb niet meer bij de ODMH belegd (zowel toezicht als vergunningverlening). De ODMH/gemeente heeft echter wel de wettelijke taak om de kwaliteitsborger te beoordelen op onder andere de certificering en het borgingsplan (dit naast administratieve handelingen). Deze kosten mogen niet gedekt worden uit legesinkomsten. | Ruimtelijk beleid | 75% | € 150 | |||
Niet voldoen aan privacy Wetgeving (AVG) | Gemeenten verwerken voor de uitvoering van hun taken persoonsgegevens. Op grond van de Algemene Verordening Persoonsgegevens zijn gemeenten ertoe gehouden om zorgvuldige verwerking van deze gegevens aantoonbaar te waarborgen. De wetgeving is stevig, onder andere door het stellen van hoge boetes. Daarnaast zijn de inhoudelijke eisen streng, zoals het aanstellen van een data protection officer, het uitvoeren van risico-analyses, zogenoemde privacy impact assessments (PIA’s) en het hebben van een actueel verwerkingenregister. Het risico blijft altijd aanwezig dat persoonsgegevens onzorgvuldig worden verwerkt, waaruit datalekken kunnen ontstaan. Dit kan leiden tot financiële schade, zoals opgelegde boetes door de Autoriteit Persoonsgegevens. Ook kunnen datalekken of incidenten betrokkenen ernstig schaden en kan imagoschade ontstaan voor de organisatie als een lek of incident bijvoorbeeld in de media veel aandacht krijgt. | AVG-Privacy | 10% | € 1.000 | |||
Saldo financieringsfunctie valt lager uit dan begroot | Volumerisico is het risico dat er een mismatch is tussen de werkelijke en de begrote financieringsbehoefte. Als het werkelijk investeringsniveau lager uitvalt dan ingeschat leidt dit tot een intern rentenadeel, doordat er minder doorbelast kan worden aan het betreffende project. Voor het onttrekken van geld, betaalt de gemeente een vergoeding (rente). De rente wordt vervolgens intern doorbelast aan het betreffende project of dienstonderdeel. Voor het doorbelasten wordt een omslagrente gehanteerd en gefixeerd in de begroting. Dit brengt financiële- en beheerstechnische risico's met zich mee. Omslagrente is van hetgeen het BBV voorschrijft voor 2025 1.90%. | Treasury | 90% | € 100 | |||
Vorderingen op personen/ bedrijven zijn niet te innen | Het toepassen van bestuursdwang (artikel 5.3.1 Awb) is één van de handhavingsinstrumenten die gemeenten hebben tegen overtredingen van de wet en illegale situaties. Het risico bestaat dat de dwangsom vervolgens niet geïnd kan worden. Dit geldt ook voor andere vorderingen die de gemeente heeft op personen of bedrijven. | Financiën | 30% | € 300 | |||
Tussentijdse verkiezingen | Bij een eventuele val van het kabinet vinden er eerder landelijke verkiezingen plaats. Daar is niet voor begroot in het budget voor verkiezingen. | Dienstverlening | 25% | € 350 | |||
Open einde regeling WMO | De Wet Maatschappelijke ondersteuning (WMO) is een open-einde regeling en kent daardoor geen bestedingsplafond. Hierdoor moet de gemeente ondersteuning blijven leveren aan haar inwoners, ook als het budget voor het betreffende jaar niet toereikend is. Aankomende jaren wordt als gevolg van de demografische ontwikkelingen en de in gang gezette beweging naar langer thuis wonen extra druk verwacht op de WMO- middelen. Uitvoering van de WMO doet de gemeente zelf. | WMO | 30% | € 250 | |||
Gladheidsbestrijding | Het risico op een extreme winter. Extra kosten voor de gemeente doordat er meer gladheidsbestrijding moet worden uitgevoerd. | Beheer Openbare Ruimte | 40% | € 150 | |||
Onderhoud sportaccommodaties | Onderhoud van de sportaccommodaties is opgenomen in het meerjarig onderhoudsplan. Het risico is dat het budget niet toereikend is. Terwijl het onderhoud wel uitgevoerd moet worden. | Vastgoed | 60% | € 100 | |||
Stormschade | Het risico van stormen wat extra kosten voor de gemeente betekent. Zoals het ruimen van bomen. | Beheer Openbare Ruimte | 70% | € 75 | |||
Kosten versnelde transformatie jeugdhulp plus | In de jeugdhulp plus wordt al enkele jaren gewerkt aan de afbouw van gesloten plaatsingen. Deze ontwikkeling is echter versneld door zowel een landelijke maatschappelijke beweging als een motie in de Tweede Kamer voor de afbouw van jeugdhulp plus. Hierdoor gaat de afbouw van deze locatiegebonden zorg sneller dan aanvankelijk was ingeschat. Dit heeft gevolgen voor de bedrijfsvoering van de aanbieders. Midden-Holland is als kleine regio hierin een kleine speler: accounthouders voor deze partijen zijn Den Haag of Rotterdam. | Sociaal Domein | 40% | € 120 | |||
Specifieke Uitkeringen (SiSa) | De gemeente ontvangt allerlei specifieke uitkeringen die verantwoord dienen te worden via de systematiek van Single Information Single Audit (SISA). Indien de verantwoording geen of onvoldoende invulling krijgt, loopt de gemeente het risico dat de uitkering niet als een rechtmatige besteding wordt aangemerkt en terugbetaald moet worden. Naast het risico van terugbetaling, bestaat er een financieel risico als gevolg van extra werkzaamheden door de accountant en/of ambtelijke inzet. | Control | 5% | € 500 | |||
Bruikleenscholen | Onze gemeente is verantwoordelijk voor onderhoud van momenteel zes bruikleenscholen. Begin 2025 komen hier ten minste twee scholen bij vanwege vrijvallen van locaties door fusering en sluiten van scholen. Het risico is dat het budget niet toereikend is, terwijl wel antikraak maatregelen en/of het onderhoud uitgevoerd moet worden aan deze scholen. | Onderwijs | 20% | € 100 | |||
Borgstelling via het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) en WSW-borgstellingen voor woningcorporaties | Dit risico betreft aan particulieren en aan woningcorporaties verstrekte geldleningen waarvoor waarborgfondsen optreden als borg; de gemeente fungeert als achtervang (als secundaire of tertiaire zekerheid). De gemeente zal pas op deze borgstellingen worden aangesproken als het garantievermogen van de waarborgfondsen onvoldoende is om de betalingsverplichtingen voor rente en aflossing van de gewaarborgde geldleningen over te nemen van de in gebreke blijvende instelling. | Treasury | 5% | € 50 | |||